Miary tendencji centralnej – zwane są również miarami średnimi. Określają przeciętny, typowy poziom (rozkład) wartości zmiennej. Dzieli się je na dwie grupy:
- średnie klasyczne: średnia arytmetyczna, średnia harmoniczna, średnia geometryczna;
- średnie pozycyjne: dominanta, mediana, kwartyle i inne.
Obie grupy średnich uzupełniają się: „średnie klasyczne są obliczane na podstawie wszystkich wartości szeregu. Średnie pozycyjne są wartościami konkretnych wyrazów szeregu (pozycji) wyróżniających się pod pewnym względem. Obie grupy średnich nawzajem się uzupełniają. Każda z nich opisuje bowiem poziom wartości zmiennej z innego punktu widzenia” (Sobczyk 2005: 36).
Konsekwencją brania pod uwagę wszystkich obserwacji przy obliczaniu średnich klasycznych jest ich nieodporność na wartości skrajne, które mogą zaburzyć wynik. Zagrożeniu temu opierają się średnie pozycyjne, które są oparte nie na wszystkich, lecz na niektórych jednostkach zbiorowości (por. Kopczyński 2005: 26).
BIBLIOGRAFIA
- Kopczyński, M. 2005. Podstawy statystyki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią wieki”.
- Nawojczyk, M. 2002. Przewodnik po statystyce dla socjologów. Kraków: SPSS Polska.
- Sobczyk, M. 2005. Statystyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
