Blisko 90 naukowców z sześciu uczelni i placówek badawczych woj. śląskiego zgłosiło chęć pracy w powołanym na Uniwersytecie Śląskim Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych. Jednostka chce wspierać naukowo samorządy współtworzące powstającą tam właśnie metropolię.
Ustawę o związku metropolitalnym dla woj. śląskiego podpisze we wtorek po południu w Katowicach prezydent Andrzej Duda.
We wtorek rano w Uniwersytecie Śląskim zainaugurowano działalność Obserwatorium. Jego rektor prof. Andrzej Kowalczyk podpisał formalne porozumienie o współpracy przy prowadzeniu jednostki z władzami pięciu innych uczelni i placówek badawczych. Inicjatorzy Obserwatorium z Instytutu Socjologii uniwersytetu zaprezentowali wyniki pierwszych badań przygotowanych pod kątem metropolii oraz ofertę naukowego wsparcia jej działalności.
Prorektor Uniwersytetu Śląskiego, zaangażowany na wcześniejszych etapach w prace nad ustawą metropolitalną prawnik prof. Tomasz Pietrzykowski, zaakcentował wagę momentu dla regionu. Jak mówił, kończy się etap prac ustawowych, zwieńczany podpisem prezydenta, natomiast główne wyzwania związane z realnym budowaniem związku metropolitalnego – przed samorządami
„Jest to w pewnym sensie egzamin – dla tych, którzy będą o związku metropolitalnym decydowali, ale też właściwie dla wszystkich elit śląskich. To test pokazujący, na ile dojrzeliśmy do marzeń o metropolii – do marzeń, aby następne dekady na Śląsku wyglądały inaczej niż jego dotychczasowa historia” – podkreślił prof. Pietrzykowski.
Aby zaoferować samorządom regionu naukową pomoc w różnych – związanych z metropolizacją regionu – procesach decyzyjnych, już w czerwcu ub. roku naukowcy Instytutu Socjologii powołali Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych. Inicjator przedsięwzięcia, wiceszef Instytutu dr hab. Robert Pyka mówił we wtorek, że od tego czasu w prace jednostki włączyło się 88 naukowców.
To eksperci, a często też praktycy, z Uniwersytetu Śląskiego, Politechniki Śląskiej, Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Głównego Instytutu Górnictwa, Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej oraz Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
Kadra ta utworzyła 17 zespołów sformułowanych kompetencyjnie w taki sposób, by ułatwić samorządowcom korzystanie z ich doświadczenia i umiejętności (to np. zespół ds. rewitalizacji, zespół ds. programowania i monitorowania zrównoważonego rozwoju regionu, zespół ds. komunikacji wizualnej, designu i sztuki oraz zespół ds. jakości administracji, etyki i praworządności). Każdy zespół ma swojego koordynatora, który jest jednocześnie osobą kontaktową.
Głównymi polami działalności badawczej Obserwatorium mają być procesy miejskie i metropolitalne, rewitalizacja oraz tzw. smart city. Struktura jednostki ma być otwarta na rozwój.
Aby właściwie umiejscowić ofertę Obserwatorium w realiach miast mających współtworzyć metropolię w woj. śląskim naukowcy Instytutu Socjologii przeprowadzili na przełomie 2016 i 2017 r. badania. Objęły one radnych i prezydentów największych miast regionu szczególnie zainteresowanych metropolią – zrzeszonych w Górnośląskim Związku Metropolitalnym (po utworzeniu ustawowej metropolii GZM ma przestać istnieć).
Z badań wynika m.in., że radni miast GZM w znacznym stopniu zadeklarowali średnią wiedzę na temat funkcjonowania obszaru metropolitalnego. Samorządowcy uznali potrzebę działania Obserwatorium, widząc w nim swoisty bank wiedzy nt. procesów zachodzących w miastach metropolii i między nimi.
Wśród rekomendacji naukowcy zaproponowali sporządzenie metropolitalnej mapy usług publicznych. Argumentowali to potrzebą identyfikacji i uświadomienia mieszkańcom oraz samorządowcom wzajemnych powiązań oraz potencjału w tym zakresie miast całej metropolii.
Zabierając głos w dyskusji prezydent Świętochłowic Dawid Kostempski poinformował, że w dotychczasowych konsultacjach dotyczących m.in. delimitacji przyszłego związku chęć jego współtworzenia zgłosiło dotąd 40 miast i gmin regionu.
