Psychoterapia zorientowana na proces w głównej mierze skupia się na doświadczeniu osoby podczas terapii. Bardzo ważną rolę odgrywa praca ze snem, gdzie człowiek sam musi zrozumieć jego znaczenie. Terapia pomaga też radzić sobie z depresją, lękami i nerwicami.
Istnieje wiele nurtów psychoterapii: psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna, Gestalt, egzystencjalna czy zorientowana na proces. Każda z nich odwołuje się do różnych wartości i pasuje do innego typu klienta.
Czym jest psychoterapia zorientowana na proces?
Psychoterapia zorientowana na proces to część psychologii humanistycznej, która opiera się na pracach Carla Junga. Jest to otwarte podejście do człowieka, które ujmuje go w kontekście jego środowiska. To nurt, który w dużej mierze odnosi się do taoizmu, gdzie celem jest odkrycie swojej wewnętrznej drogi. Psychoterapeuta procesu traktuje fizyczne objawy i napięcia społeczne jako istotne impulsy do rozwoju. Najważniejsze jest indywidualne doświadczenie danej osoby. To w tym kontekście prowadzi się całą terapię. Gabinet psychologiczny to miejsce, gdzie terapeuci procesu zajmują się:
- pracą ze snami,
- pracą z relacjami,
- pracą z ciałem,
- pracą z wewnętrznym krytykiem,
- pracą z osobami w śpiączce.
Analiza snów w pracy z procesem
W psychoterapii zorientowanej na proces jednym z ważniejszych elementów jest praca ze snami. Autor tej szkoły (Arnold Mindell) odkrył, że wszystkie nieprzyjemne uczucia w ciele ujawniają się w snach w ukrytej formie. Przykładem może być kobieta, która cierpi na bóle kręgosłupa, a śni jej się, że znajduje się w niestabilnym budynku, który ma złą konstrukcję. W tej metodzie więc nie stosuje się z góry założonych wzorców interpretacji snów, tylko podąża się za wewnętrzną symboliką osoby, którą zdobyła na bazie własnych doświadczeń. Sny w terapii są często ignorowane, jednak mogą być nowym rodzajem umiejętności lub inną perspektywą spojrzenia na określoną sytuację w życiu. W psychologii procesu często osoby są proszone o odegranie postaci ze swojego snu. Zwykle ta główna osoba lub zwierze niesie za sobą najwięcej informacji. Kiedy człowiek wcieli się w wyśnioną postać, ma bezpośredni kontakt z własnym przeżyciem, dzięki temu może odkryć, co się za tym kryje. W końcu tylko prawdziwe doświadczenia mogą zmienić osobę.
Procesy pierwotne i wtórne
Żadna cecha w człowieku nie jest całkowita, tzn nikt nie jest czysto asertywny lub uprzejmy. Bardzo sumienne osoby mają chwile leniwe i na odwrót. Tak więc każda cecha mieści się gdzieś na kontinuum. W psychologii procesu ważne jest, aby nie utożsamiać się z krańcowymi aspektami naszych cech. Bliższe elementy własnej tożsamości określa się procesami pierwotnymi, a dalsze procesami wtórnymi, które są częścią mniej akceptowalną przez człowieka. Przykładem może być człowiek uznany za uczciwego, jednak zdarzają mu się niemoralne zachowania. Osoba ta nie lubi tej części siebie i wypiera te zachowania ze świadomości. Na zasadzie zachowania energii w psychice również nic nie ginie, może być tylko zamienione na coś innego. Terapeuta zorientowany na proces będzie wyciągał wyparte zachowania, ponieważ one są drogocennymi informacjami o nieświadomości człowieka. Będzie to okazją to przekształcenia ich w bardziej pozytywne cechy, np. większą asertywność lub jasne stawianie granic.
