Autorytet to władza legitymizowana, akceptowana przez adresatów (Sztompka 2004: 384).
Max Weber mówił o trzech rodzajach autorytetu (Weber 2004: 92-95):
- Autorytecie charyzmatycznym – wynikającym z wiary w szczególne właściwości określonej osoby. „<<Charyzmatycznym autorytetem>> będzie dla nas (bądź to bardziej wewnętrzna lub bardziej zewnętrzna) władza sprawowana nad ludźmi, której (ci zdominowani) poddają się z racji swej wiary we właściwości tej określonej osoby”.
- Autorytecie tradycjonalistycznym – wynikający z tradycji, przyzwyczajenia, „(…) będzie to również relacja w obrębie sprawowania władzy, która polega na odnoszeniu się z pietyzmem do tego, co zawsze trwało (rzeczywiście, rzekomo lub pozornie) i co można określić jako <<autorytet tradycjonalistyczny>>”.
- Autorytecie, który można określić jako biurokratyczny – wynikający z prawa i norm, „(…) chodzi o niepersonalny związek z globalnie ujętym rzeczowym <<obowiązkiem wynikającym z pełnionego urzędu>>, który razem z odpowiadającym mu prawem do wykonania władzy („kompetencja”) został trwale określony przez racjonalnie ustanowione normy (ustawy, rozporządzenia, regulaminy) i to w ten sposób, że prawowitość władzy staje się legalnością reguły, która jest regułą generalną, celowo obmyślaną, pod względem formalnym prawidłowo ujętą oraz podaną do wiadomości”.
Autorytet w zaprezentowanym wyżej rozumieniu znaczy tyle co władza legalna, jednak nie jest to jedyne stanowisko zajmowane przez uczonych.
Jan Zieleniewski, zajmujący się prakseologiczną teorią organizacji, uważa że utożsamianie pojęć władzy i autorytetu wynika z błędnego tłumaczenia tekstów angielskich. W książce Organizacja i zarządzanie tak napisał o autorytecie: „istota autorytetu kierownika polega na tym, że kierowani oceniają pozytywnie walory jego charakteru i umysłu i wskutek tego są z góry nastawieni na posłuszeństwo nie z obawy przed represjami, tylko w przekonaniu o słuszności i trafności otrzymywanych zaleceń. Autorytet oparty jest zawsze na zaufaniu kierowanych, że kierownik jest wobec nich lojalny i że umiejętnie nimi kieruje” (Zieleniewski 1969: 457-458).
Bibliografia
- Sztompka, Piotr. 2004. Socjologia. Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Weber, Max. 2004. Racjonalność, władza, odczarowanie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
- Zieleniewski, Jan. 1969. Organizacja i zarządzanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
