Ankieta – nazwa “ankieta” pochodzi z języka francuskiego (enquete), w którym oznacza “zebranie świadectw w celu wyjaśnienia problemów wymagających rozstrzygnięcia”. W takim znaczeniu obejmuje wszystkie badania wykorzystujące wypowiedzi osób w danej sprawie. W języku polskim termin ten również jest wieloznaczny i używa się go na określenie każdego formularza z pytaniami. W literaturze socjologicznej ogranicza się jego stosowanie do niektórych technik zbierania materiału (Lutyński 1977: 37).
Często można spotkać się z rozumiem, forsowanym również przez Jana Szczepańskiego w “Technikach badań społecznych” (1951), że ankieta to zestaw pytań napisanych na papierze do samodzielnego wypełnienia przez respondenta. Stawia się więc znak równości pomiędzy ankietą, a formularzem z pytaniami. Jednak wydaje się bardziej precyzyjne określanie formularza słowem “kwestionariusz” lub “kwestionariusz ankiety”, natomiast ankieta to technika zdobywania materiałów. Za takim rozróżnieniem postulowali także Stefan Nowak (1965) i Jan Lutyński (1977).
Ankieta jest techniką standaryzowaną, zatem formularz (kwestionariusz) z jednakowymi pytaniami dla wszystkich respondentów spełnia bardzo istotną rolę i zapewnia uzyskanie ujednoliconych danych. Rola osoby badającej (ankietera) jest w takim badaniu bardzo ograniczona.
Według definicji Podgórskiego (2007: 197), która trafnie podsumowuje wskazane wyżej kwestie, ankieta “(…) to taka standaryzowana technika otrzymywania informacji w procesie wzajemnego komunikowania się, w której porozumiewanie odbywa się w formie pisemnej, a więc bez pośrednictwa osoby badającej (tj. ankietera). Ankieta zatem stanowi technikę o wysokim stopniu <<samoczynności>>. Rola osób badających sprowadza się jedynie do rozprowadzenia i zebrania kwestionariuszy ankiety”.
Nie należy mylić ankiety z wywiadem kwestionariuszowym, który jest inną techniką zbierania materiałów, chociaż w obu korzysta się z kwestionariuszy. Ewentualny brak konsekwencji wprowadza zamieszanie, ponieważ nie wiadomo jaką techniką badacz się posłużył.
BIBLIOGRAFIA
- Lutyński, Jan. 1997. Ankieta i jej rodzaje. Warszawa: WSNS.
- Nowak, Stefan. 1965. Metody badań socjologicznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Podgórski, Ryszard Adam. 2007. Metodologia badań socjologicznych. Bydgoszcz-Olsztyn: Oficyna Wydawnicza BRANTA.
- Szczepański, Jan. 1951. Techniki badań społecznych. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
